الرئيسية
Filistinliler gerçekte ne düşünüyor?
İddiaların aksine Filistin halkı, direnişi ve Hamasın politikalarını destekliyor
"Filistinli seçmenler El Fetih hükümetini Hamas'tan daha çok destekliyor". International Herald Tribune'ün attığı bu başlık, geçen hafta Ramallah'taki İsrail destekli gayrı meşru ve seçimle işbaşına gelmemiş Selam Feyyad "hükümeti"ni destekleyenlerin yüreğini serinleten benzerlerinden sadece biriydi. Geçen Haziran Filistin yönetimi başkanı Mahmud Abbas, Başbakan İsmail Haniyeh'i azlederek liderlik ettiği Ulusal Birlik Hükümeti'ni dağıtmış ve Filistin yasama meclisinin onayını almadan bu göreve Feyyad'ı atamıştı. Bu olayı, Gazze hattındaki El Fetih'li kumandan Muhammed Dahlan'a bağlı İsrail ve ABD destekli milislerin Hamas tarafından bozguna uğratılması izlemişti.
Acaba bu kamuoyu yoklaması ABD ve İsrail'in Ramallah'taki Filistinli işbirlikçi liderlere yaptığı kaynak ve silah aktarımını ve Hamas'la bütün diyalog yollarını reddeden, Gazze'deki halkını acımasız bir kuşatmaya hapsetmek için türlü dolaplar çevirerek direnişi kırmaya çalışan ve İsrail'i kucaklayan Abbas'ın stratejisini temize çıkarıyor mu? Kamuoyu yoklaması sonuçlarına daha yakından baktığımızda durumun tam tersi olduğu görülüyor.
Kamuoyu yoklamasını yayınlayan Jerusalem Medya ve İletişim Merkezi JMCC, Filistinlilerin "çoğunluğu"nun "Feyyad hükümetinin performansının (demokratik şekilde seçilmiş ve Abbas'ın azletme emrine rağmen fiilen halen başbakan olan) Haniyeh'in hükümetinden daha iyi olduğunu" söylediği borusunu öttürüyor. Araştırma sonucuna göre Haziran ayından bu zamana değerlendirildiğinde halkın %46.5'i (halkın çoğunluğu değil diğer seçeneğe göre daha fazlası) Fayyad'ın performansını %24.4'ün desteklediği Haniyeh'in performansına tercih ediyor. (bkz. JMCC anket no 62, Ağustos 2007)
Eğer doğruysa, bu, Abbas ve Feyyad için etkileyici bir kazanım olmuş olacak. Yoklama ayrıca, eğer yeniden seçim yapılacak olursa Hamas'ın %24'lük oyuna karşılık El Fetih'in %38 oranında oy alarak hem Gazze'de hem de Batı Şeria'da yönetimi yeniden alacağını söylüyor.
Bu yoklamanın da daha önce JMCC ve diğer kuruluşlar tarafından yapılan kamuoyu yoklamaları gibi El Fetih'e olan desteği abarttığı ve Hamas'a olan desteği küçümsediğine inanmak için geçerli nedenlerimiz var (Bütün kamuoyu yoklamalarının 2005 yerel ve Ocak 2006 genel seçimlerinde El Fetih'in rahat bir galibiyet alacağını söyleyerek hatalı kehanetlerde bulunduklarını anımsayalım).
Bu metodolojiye göre, son kamuoyu yoklaması Batı Şeria ve Gazze'de bulunan yerleşim birimlerindeki 1199 Filistinli ile yüz yüze yapılan görüşmeleri de içeriyormuş. Durumun böyle olduğunu farz edelim.
Abbas, Hamas'ı etkili bir biçimde yasadışı ilan eder ve İsrail destekli ve İsrail işgal güçlerinin yanında çalışan güvenlik güçleri Hamas yanlılarını kitlesel tutuklamalara maruz bırakırken diğer yandan İsrail de Filistin resmi kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları içinde ve dışında çalışan kapsamlı bir işbirlikçi ağı yardımıyla Hamas üyeleri ve diğer Filistinli direniş güçlerine karşı kitlesel kaçırma ve yargısız infazları hayata geçiriyor. Bu şartlar altında (gizli oylama yoluyla ölçülmüş olan) Hamas'a olan gerçek desteğin yüz yüze görüşmede sizden itiraf isteyen ve size ne kadar yakın oldukları kolayca tahmin edilemeyen yabancılarla yapılan röportajlara nazaran çok daha yüksek olması şaşırtıcı değil.
İkincisi, Filistinlilerden "performansı" değerlendirmeleri istendiğinde tam olarak neyi dikkate almaları gerektiği açık değil. Soru, demokratik yolla seçilmiş Hamas hükümetinin yönetime geldiği Mart 2006 tarihinden bu yana kabinesinin yarısının İsrail tarafından kaçırılmış olmasını, hükümeti maaşları ödeyebilmesini sağlayan yasal gelirlerinden yoksun bırakan ABD-AB-İsrail kuşatmasını, Dahlan'ın çetesinin sabotajlarını ve haziran ayından bu yana uygulanan ve Gazze ekonomisinin çökmesini sağlayan ambargoyu da hesaba katıyor mu? (En son manevra İsrail, Avrupa Birliği ve Abbas'ın danışmanlarının el ele vererek, Hamas'ın bütün gelire el koyduğu iddiasıyla -ki bu iddia Gazze resmi elektrik şirketi tarafından yalanlandı- Gazze'nin elektriğinin kesilmesiydi).
Aynı zaman diliminde Abbas ve Feyyad yabancı patronları tarafından verilen yüzlerce milyon doları kabul ediyordu. Pek de adil bir karşılaştırma değil ama bu, tüm avantajlarına rağmen Abbas ve Feyyad'ın kamuoyu yoklaması tarafından ölçülene nazaran dikkate değer biçimde başarısız olduğunu gösteriyor.
Gazze sakinlerinin %44'ü, kendi güvenlik şartlarının Hamas'ın yönetimi almasından bu yana geliştiğini söylerken (ve %31'i daha kötüye gittiğini belirtirken), Batı Şeria'daki yerleşimcilerin %36.5'i Abbas ve Feyyad yönetimi altında güvenliğin daha da kötüye gittiğini ve sadece %17'si güvenlik şartlarının iyileştiğini söyledi. Ankete katılanların %5'i durumdan "oldukça tatminkar" iken yarısından fazlası Abbas'ın performansından "tatminkar değil". Genel olarak, işgal altında yaşayan Filistinlilerin %26'sı Feyyad hükümetinin iptal edilerek başını Haniyeh'in çektiği ulusal birlik hükümetinin yeniden hükümete gelmesinden yana iken (Batı Şeria'da %21 ve Gazze'de %34) sadece %17'si Haniyeh hükümetinin düşmesi ve Feyyad hükümetinin Gazze ve Batı Şeria'da yönetime gelmesini savunuyor (Batı Şeria'da %18 ve Gazze'de %16). Bu önerileri bir başka yönden okuyacak olursak, işgal altında yaşayan Filistinlilerin sadece %17'si Feyyad hükümetini yasal otorite olarak görüyor.
Filistinlilerin çoğunluğu, Abbas'ın Hamas'la görüşmeyi reddeden uzlaşmaz tutumuna karşın, diyaloga geri dönülmesini ve ulusal birliğin sağlanmasını istiyor. En çok güvendikleri liderler sorulduğunda ise Abbas %18 (Batı Şeria'da %17 ve Gazze'de %20) ile ilk sırayı alırken, ikinci sırada %16 (Batı Şeria'da %11 ve Gazze'de %25) ile Haniyeh var. Selam Feyyad ise her iki yerleşim yerinde aynı oranda destek görerek %3.5 ile beşinci sırayı alıyor. Filistinlilerin yaklaşık üçte biri ise kimseye güvenmediklerini söylüyor. Başkanlık seçiminde kime oy verileceğine dair soruya cevap olarak Abbas ve Haniyeh %21 ve %19 ile istatistiksel olarak eşite yakın destek alırken Feyyad %5'te kalıyor.
Eğer yoklama Abbas ve Feyyad'a düşük destek (ve bütün siyasi partilere büyük bir sevgisizlik) olduğunu gösteriyorsa, bu; Abbas'ın İsrail ile barış görüşmelerine şartlı da olsa teslim olma siyasetinin reddedilmesi anlamına geliyor. Abbas, geri dönüş hakkını iptal etmenin, İsrail yerleşimlerinin kalmasına izin vermenin ve İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile görüşerek Batı Şeria'nın bir kısmında bir Filistin devletinin kurulmasına karşılık Kudüs'ün büyük bölümünden vazgeçmenin "prensip anlaşması"nın kalbi olduğunu söylüyor.
Yine araştırmaya göre, işgal altında yaşayan Filistinlilerin %70'i "bütün mültecilerin daha önceden yaşadıkları topraklara geri dönmesi" hakkına bağlı kalınmasını istiyor. Kalanlar içinde %12'si sadece bazı mültecilerin anayurtlarına geri dönebileceğini düşünüyor. %7 ise mültecilerin dönmemesi yanlısı.
Halkın %82'si İsrail'in eşit büyüklükteki İsrail toprağına karşılık Batı Şeria'daki büyük Yahudi yerlerinin kontrolünü sürdürmesine izin verilmesine şiddetle karşı çıkıyor. Ve %94'u Kudüs'teki El Aksa Camii'nin bulunduğu bölgenin İsrail yönetiminde kalmasını reddediyor.
Barış süreci endüstrisinin propagandacıları, sürekli, Filistinlilerin ezici çoğunluğunun iki devletli çözümü desteklendiğini iddia ediyorlar. Bu asla doğru olmadı (ülke dışındaki milyonlarca Filistinli mülteci ve sürgün seçimlere katılamadılar ve oy kullanamadılar). İşgal altında yasayan Filistinliler arasında yapılan bu kamuoyu yoklaması iki devletli çözüme desteğin %51'de (Batı Şeria'da %49 ve Gazze'de %54) kaldığını gösteriyor. Aynı zamanda "Filistin topraklarında Filistinli ve İsraillilerin eşit temsil ve haklara sahip olduğu uluslarüstü bir devlet" için destek hem Batı Şeria'da hem Gazze'de %30'u buluyor.
Hiçbir büyük parti ya da liderin onaylamamasına ve gözden düşürülmeye çalışılmasına rağmen tek devletli çözüme olan destek etkileyici biçimde yüksekken ve emekleyerek de olsa giderek yükselirken, muazzam çaba ve kaynakla desteklenmesine karşın iki devletli çözüm büyük oranda taraftarsız kalıyor.
Bağlam ve soruların oluşturulması bakımından JMCC kamuoyu yoklamasının yöntemine dair haklı endişelerimiz var. En azından katılımcılardan biri şüphe yaratıyor çünkü anketçi Ghassan Khatib, El Fetihli Filistin yönetiminin içinde pek çok kez bakan olarak yer almış bir isim. http://palestinianpundit.blogspot.com/2007/08/fabricating-palestinian-public-opinion.html
Bununla birlikte, ne kadar kuşku barındırsa da, bu yoklama işgal altındaki Filistinlilerin temel hedefinin birlik olarak kalmak olduğunu teyit ediyor. Haklarından vazgeçmeleri için karşı karşıya kaldıkları açlık ve terör komplosuna rağmen kendilerini savunmaktan vazgeçmiş değiller.
Ali Abunimah The Electronic Intifada'nın kurucularından ve One Country: A Bold Proposal to End the Israeli-Palestinian Impasse kitabının yazarı.
Electronic Intifada'daki İngilizce orijinalinden Soner Torlak tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir.
İddiaların aksine Filistin halkı, direnişi ve Hamasın politikalarını destekliyor
sendika.org
"Filistinli seçmenler El Fetih hükümetini Hamas'tan daha çok destekliyor". International Herald Tribune'ün attığı bu başlık, geçen hafta Ramallah'taki İsrail destekli gayrı meşru ve seçimle işbaşına gelmemiş Selam Feyyad "hükümeti"ni destekleyenlerin yüreğini serinleten benzerlerinden sadece biriydi. Geçen Haziran Filistin yönetimi başkanı Mahmud Abbas, Başbakan İsmail Haniyeh'i azlederek liderlik ettiği Ulusal Birlik Hükümeti'ni dağıtmış ve Filistin yasama meclisinin onayını almadan bu göreve Feyyad'ı atamıştı. Bu olayı, Gazze hattındaki El Fetih'li kumandan Muhammed Dahlan'a bağlı İsrail ve ABD destekli milislerin Hamas tarafından bozguna uğratılması izlemişti.
Acaba bu kamuoyu yoklaması ABD ve İsrail'in Ramallah'taki Filistinli işbirlikçi liderlere yaptığı kaynak ve silah aktarımını ve Hamas'la bütün diyalog yollarını reddeden, Gazze'deki halkını acımasız bir kuşatmaya hapsetmek için türlü dolaplar çevirerek direnişi kırmaya çalışan ve İsrail'i kucaklayan Abbas'ın stratejisini temize çıkarıyor mu? Kamuoyu yoklaması sonuçlarına daha yakından baktığımızda durumun tam tersi olduğu görülüyor.
Kamuoyu yoklamasını yayınlayan Jerusalem Medya ve İletişim Merkezi JMCC, Filistinlilerin "çoğunluğu"nun "Feyyad hükümetinin performansının (demokratik şekilde seçilmiş ve Abbas'ın azletme emrine rağmen fiilen halen başbakan olan) Haniyeh'in hükümetinden daha iyi olduğunu" söylediği borusunu öttürüyor. Araştırma sonucuna göre Haziran ayından bu zamana değerlendirildiğinde halkın %46.5'i (halkın çoğunluğu değil diğer seçeneğe göre daha fazlası) Fayyad'ın performansını %24.4'ün desteklediği Haniyeh'in performansına tercih ediyor. (bkz. JMCC anket no 62, Ağustos 2007)
Eğer doğruysa, bu, Abbas ve Feyyad için etkileyici bir kazanım olmuş olacak. Yoklama ayrıca, eğer yeniden seçim yapılacak olursa Hamas'ın %24'lük oyuna karşılık El Fetih'in %38 oranında oy alarak hem Gazze'de hem de Batı Şeria'da yönetimi yeniden alacağını söylüyor.
Bu yoklamanın da daha önce JMCC ve diğer kuruluşlar tarafından yapılan kamuoyu yoklamaları gibi El Fetih'e olan desteği abarttığı ve Hamas'a olan desteği küçümsediğine inanmak için geçerli nedenlerimiz var (Bütün kamuoyu yoklamalarının 2005 yerel ve Ocak 2006 genel seçimlerinde El Fetih'in rahat bir galibiyet alacağını söyleyerek hatalı kehanetlerde bulunduklarını anımsayalım).
Bu metodolojiye göre, son kamuoyu yoklaması Batı Şeria ve Gazze'de bulunan yerleşim birimlerindeki 1199 Filistinli ile yüz yüze yapılan görüşmeleri de içeriyormuş. Durumun böyle olduğunu farz edelim.
Abbas, Hamas'ı etkili bir biçimde yasadışı ilan eder ve İsrail destekli ve İsrail işgal güçlerinin yanında çalışan güvenlik güçleri Hamas yanlılarını kitlesel tutuklamalara maruz bırakırken diğer yandan İsrail de Filistin resmi kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları içinde ve dışında çalışan kapsamlı bir işbirlikçi ağı yardımıyla Hamas üyeleri ve diğer Filistinli direniş güçlerine karşı kitlesel kaçırma ve yargısız infazları hayata geçiriyor. Bu şartlar altında (gizli oylama yoluyla ölçülmüş olan) Hamas'a olan gerçek desteğin yüz yüze görüşmede sizden itiraf isteyen ve size ne kadar yakın oldukları kolayca tahmin edilemeyen yabancılarla yapılan röportajlara nazaran çok daha yüksek olması şaşırtıcı değil.
İkincisi, Filistinlilerden "performansı" değerlendirmeleri istendiğinde tam olarak neyi dikkate almaları gerektiği açık değil. Soru, demokratik yolla seçilmiş Hamas hükümetinin yönetime geldiği Mart 2006 tarihinden bu yana kabinesinin yarısının İsrail tarafından kaçırılmış olmasını, hükümeti maaşları ödeyebilmesini sağlayan yasal gelirlerinden yoksun bırakan ABD-AB-İsrail kuşatmasını, Dahlan'ın çetesinin sabotajlarını ve haziran ayından bu yana uygulanan ve Gazze ekonomisinin çökmesini sağlayan ambargoyu da hesaba katıyor mu? (En son manevra İsrail, Avrupa Birliği ve Abbas'ın danışmanlarının el ele vererek, Hamas'ın bütün gelire el koyduğu iddiasıyla -ki bu iddia Gazze resmi elektrik şirketi tarafından yalanlandı- Gazze'nin elektriğinin kesilmesiydi).
Aynı zaman diliminde Abbas ve Feyyad yabancı patronları tarafından verilen yüzlerce milyon doları kabul ediyordu. Pek de adil bir karşılaştırma değil ama bu, tüm avantajlarına rağmen Abbas ve Feyyad'ın kamuoyu yoklaması tarafından ölçülene nazaran dikkate değer biçimde başarısız olduğunu gösteriyor.
Gazze sakinlerinin %44'ü, kendi güvenlik şartlarının Hamas'ın yönetimi almasından bu yana geliştiğini söylerken (ve %31'i daha kötüye gittiğini belirtirken), Batı Şeria'daki yerleşimcilerin %36.5'i Abbas ve Feyyad yönetimi altında güvenliğin daha da kötüye gittiğini ve sadece %17'si güvenlik şartlarının iyileştiğini söyledi. Ankete katılanların %5'i durumdan "oldukça tatminkar" iken yarısından fazlası Abbas'ın performansından "tatminkar değil". Genel olarak, işgal altında yaşayan Filistinlilerin %26'sı Feyyad hükümetinin iptal edilerek başını Haniyeh'in çektiği ulusal birlik hükümetinin yeniden hükümete gelmesinden yana iken (Batı Şeria'da %21 ve Gazze'de %34) sadece %17'si Haniyeh hükümetinin düşmesi ve Feyyad hükümetinin Gazze ve Batı Şeria'da yönetime gelmesini savunuyor (Batı Şeria'da %18 ve Gazze'de %16). Bu önerileri bir başka yönden okuyacak olursak, işgal altında yaşayan Filistinlilerin sadece %17'si Feyyad hükümetini yasal otorite olarak görüyor.
Filistinlilerin çoğunluğu, Abbas'ın Hamas'la görüşmeyi reddeden uzlaşmaz tutumuna karşın, diyaloga geri dönülmesini ve ulusal birliğin sağlanmasını istiyor. En çok güvendikleri liderler sorulduğunda ise Abbas %18 (Batı Şeria'da %17 ve Gazze'de %20) ile ilk sırayı alırken, ikinci sırada %16 (Batı Şeria'da %11 ve Gazze'de %25) ile Haniyeh var. Selam Feyyad ise her iki yerleşim yerinde aynı oranda destek görerek %3.5 ile beşinci sırayı alıyor. Filistinlilerin yaklaşık üçte biri ise kimseye güvenmediklerini söylüyor. Başkanlık seçiminde kime oy verileceğine dair soruya cevap olarak Abbas ve Haniyeh %21 ve %19 ile istatistiksel olarak eşite yakın destek alırken Feyyad %5'te kalıyor.
Eğer yoklama Abbas ve Feyyad'a düşük destek (ve bütün siyasi partilere büyük bir sevgisizlik) olduğunu gösteriyorsa, bu; Abbas'ın İsrail ile barış görüşmelerine şartlı da olsa teslim olma siyasetinin reddedilmesi anlamına geliyor. Abbas, geri dönüş hakkını iptal etmenin, İsrail yerleşimlerinin kalmasına izin vermenin ve İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile görüşerek Batı Şeria'nın bir kısmında bir Filistin devletinin kurulmasına karşılık Kudüs'ün büyük bölümünden vazgeçmenin "prensip anlaşması"nın kalbi olduğunu söylüyor.
Yine araştırmaya göre, işgal altında yaşayan Filistinlilerin %70'i "bütün mültecilerin daha önceden yaşadıkları topraklara geri dönmesi" hakkına bağlı kalınmasını istiyor. Kalanlar içinde %12'si sadece bazı mültecilerin anayurtlarına geri dönebileceğini düşünüyor. %7 ise mültecilerin dönmemesi yanlısı.
Halkın %82'si İsrail'in eşit büyüklükteki İsrail toprağına karşılık Batı Şeria'daki büyük Yahudi yerlerinin kontrolünü sürdürmesine izin verilmesine şiddetle karşı çıkıyor. Ve %94'u Kudüs'teki El Aksa Camii'nin bulunduğu bölgenin İsrail yönetiminde kalmasını reddediyor.
Barış süreci endüstrisinin propagandacıları, sürekli, Filistinlilerin ezici çoğunluğunun iki devletli çözümü desteklendiğini iddia ediyorlar. Bu asla doğru olmadı (ülke dışındaki milyonlarca Filistinli mülteci ve sürgün seçimlere katılamadılar ve oy kullanamadılar). İşgal altında yasayan Filistinliler arasında yapılan bu kamuoyu yoklaması iki devletli çözüme desteğin %51'de (Batı Şeria'da %49 ve Gazze'de %54) kaldığını gösteriyor. Aynı zamanda "Filistin topraklarında Filistinli ve İsraillilerin eşit temsil ve haklara sahip olduğu uluslarüstü bir devlet" için destek hem Batı Şeria'da hem Gazze'de %30'u buluyor.
Hiçbir büyük parti ya da liderin onaylamamasına ve gözden düşürülmeye çalışılmasına rağmen tek devletli çözüme olan destek etkileyici biçimde yüksekken ve emekleyerek de olsa giderek yükselirken, muazzam çaba ve kaynakla desteklenmesine karşın iki devletli çözüm büyük oranda taraftarsız kalıyor.
Bağlam ve soruların oluşturulması bakımından JMCC kamuoyu yoklamasının yöntemine dair haklı endişelerimiz var. En azından katılımcılardan biri şüphe yaratıyor çünkü anketçi Ghassan Khatib, El Fetihli Filistin yönetiminin içinde pek çok kez bakan olarak yer almış bir isim. http://palestinianpundit.blogspot.com/2007/08/fabricating-palestinian-public-opinion.html
Bununla birlikte, ne kadar kuşku barındırsa da, bu yoklama işgal altındaki Filistinlilerin temel hedefinin birlik olarak kalmak olduğunu teyit ediyor. Haklarından vazgeçmeleri için karşı karşıya kaldıkları açlık ve terör komplosuna rağmen kendilerini savunmaktan vazgeçmiş değiller.
Ali Abunimah The Electronic Intifada'nın kurucularından ve One Country: A Bold Proposal to End the Israeli-Palestinian Impasse kitabının yazarı.
Electronic Intifada'daki İngilizce orijinalinden Soner Torlak tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir.